JAARTHEMA 2018/2019: ‘MENS, ONTFERM JE’
Er was eens predikant die net bevestigd was voor het evangelisatiewerk in een verpauperde wijk van een grote stad ergens in Amerika. Op een morgen stond hij bij het raam van de hal van de kerk en keek uit over de straat waar hij drugsdealers en junks bij elkaar zagen staan en blowende en drinkende jongeren zag rondhangen. De tranen rolden hem over de wangen. De koster kreeg het op een gegeven moment in de gaten en probeerde hem te troosten met de woorden: “Ach dominee, trek het u niet aan, over een half jaar bent u daar wel aan gewend.” Waarop de predikant zegt: “Ja, dat weet ik. Daarom huil ik juist.”
Bewogenheid is ons niet aangeboren. Ook christenen niet. En bewogenheid is ook geen blijvende karaktereigenschap. 's Morgens pluk je de krant van de deurmat en snelt de koppen: Man schiet eigen ouders neer. Kind van drie overreden door vrachtwagen. ‘Afschuwelijk’, mompel je en je zucht een keer. Maar je bordje met muesli aan het ontbijt is er niet minder lekker om. Onze bewogenheid duurt vaak kort en gaat niet diep. Wij zijn afgestompt. Tegelijk is dit ook waar: we kunnen de ellende van de wereld niet op onze nek nemen. We kunnen wél, waar mogelijk, in beweging komen. Met ons hart, met onze stem, met onze handen. Met ontferming.
Matteüs zegt het volgende over Jezus:
“Toen Hij de scharen zag,
werd Hij met ontferming over hen bewogen,
daar zij voortgejaagd en afgemat waren,
als schapen die geen herder hebben”
(Matteüs 9:36)
‘Kyrie eleison
Heer, ontferm U’,
zingen we vaak in onze diensten.
Ontferming ... wat een mooi woord.
‘Zich het lot van iemand aantrekken en voor gaan zorgen’, geeft het woordenboek als betekenis.
Etymologisch zou je het woord kunnen vergelijken met woorden als ‘onthaasten’ voor een actie tegen de haast die ons leven en ons milieu verpest, en ‘ontgroening’ voor het afnemen van het aantal jongeren en bij studenten het inwijdingsritueel om hen te ontdoen van hun kindsheid. Het woord ‘ontfermen’ zou kunnen duiden op een actie tegen de ‘ferme’, mannelijke stoerheid.
Ont-fermen. Je ontdoen van fermheid, lees ik erin. Niet stoere taal bezigen, maar woorden van compassie. Met zachtheid spreken over en tot anderen. Zachte krachten ook laten spreken in je daden en je intenties.
‘Die chaos schiep tot mensenland,
die mensen riep tot zinsverband,
Hij schreef, ons tot bescherming,
zijn handvest van ontferming’
zo schreef Huub Oosterhuis
Ook wij kunnen ons ontfermen. Door bewogenheid, ons ontfermen over elkaar, over de wereld, over onszelf. Als Gods handen in deze wereld. Als Gods bewogen en bewegende handen van ontferming.
Laten wij met elkaar werken aan dat ‘handvest van ontferming’.
Het is ons jaarthema:
Mens, ontferm je!
Ds. Evelijne Swinkels-Braaksma
